Francuzi dali cywilizacji haute cuisine, haute couture, haute-contre i wiele innych „haute”. Naród ten to jednak nie tylko kultura – zapewnili oni też historii wojnę stuletnią, rządy terroru, próbę podbicia Europy przez Napoleona i nie tylko.

Kiedy Rzymianie przestali próbować rządzenia niesfornymi Galami, na początku średniowiecza powstało kilka królestw frankońskich, z których jednak większość przetrwała zaledwie parę pokoleń. Królestwo Francji wyrosło w końcu w zachodniej części imperium Karola Wielkiego, na terenie nazywanym Francją Zachodnią. Po śmierci ostatniego króla dynastii Karolingów, aby uniknąć krwawej dynastycznej wojny domowej, arcybiskup Reims zorganizował spotkanie wielkich lordów Francji, na którym dokonano wyboru nowego władcy. Królem został wtedy książę Hugh Capet z Ile-de-France, którego prałat Reims koronował na Rex Francorum w lipcu 987 roku. Tym jednym posunięciem stworzono Francję oraz jej najdłużej panującą dynastię (od tej daty do roku 1848, z zaledwie kilkoma pechowymi przerwami).

Długie rządy Kapetyngów miały kilka fundamentów: królowie z tej dynastii byli oczywiście katolikami (choć o bardzo zróżnicowanym poziomie pobożności), stąd ich bliski sojusz z Kościołem, który sprzyjał silnej władzy centralnej we Francji. Ród ten był również uważany przez innych monarchów (poza upartymi Anglikami) za znamienity i wiekowy, dlatego z natury lepszy od innych. Pomiędzy Kapetyngami panowały względnie zgodne stosunki rodzinne, co jest naprawdę wyjątkowe, szczególnie w czasie sukcesji tronu – tradycją tu stało się, że młodsi bracia króla otrzymywali apanaże (księstwa, hrabstwa, miasta, itp.), aby uniknąć niesnasek wywołanych zasadą primogenitury (oczywiście siostry nie cieszyły się takim samym przywilejem i zwykle po sukcesji bardzo szybko wydawano je za mąż). Poza religijnymi walkami pomiędzy katolikami i hugenotami Francja zdołała uniknąć wojen domowych, jakie targały większością jej sąsiadów. Handel, sztuka i rzemiosło rozkwitały, tak samo jak i religia (a przynajmniej katolicka) oraz edukacja – Uniwersytet Paryski, czyli Sorbona, został założony około roku 1150 – więc dynastia cieszyła się ogólnym poparciem ludu.

W ciągu następnych dwóch wieków potęga i wpływy Kapetyngów rosły, choć zdarzały im się potknięcia – na przykład zaangażowanie się w sześć krucjat mających na celu wyzwolenie Ziemi Świętej, mieszanie się do sporów pomiędzy włoskimi miastami-państwami, represjonowanie ruchów heretyckich we Francji (zwykle związane z rozlewem krwi), masakra Zakonu Templariuszy w roku 1312 w celu przejęcia ich majątku oraz oczywiście wojna stuletnia (która w rzeczywistości trwała 116 lat, ale któż by liczył).

Na początku XIV wieku (według rachuby europejskiej) Francja była najpotężniejszym krajem na kontynencie. W 1328 r. na jej tronie zasiadł Filip VI. Plantageneci, królowie Anglii, władali wtedy Akwitanią i mieli małe roszczenia do francuskiego tronu, których nie wysuwali w chwili sukcesji Filipa VI... W roku 1337 Filip przejął jednak Akwitanię, wobec czego rozsierdzony król Anglii, Edward III, zgłosił swoje roszczenie i obie dynastie ruszyły na wojnę. W lipcu 1346 r. Edward najechał Francję, po długich marszach zwyciężając w słynnej „bitwie” (która bardziej przypominała rzeź aroganckich francuskich rycerzy) pod Crecy i zajął port w Calais. Wtedy też pojawiła się czarna śmierć, która zabrała wiele istnień i opóźniła dalsze działania wojenne, co mocno zirytowało nowe pokolenie szlachty.

W roku 1356 epidemia wygasła, więc znowu polała się krew. We wrześniu tego samego roku król Francji został pojmany, a większość jego szlachty zginęła pod Poitiers w walce z siłami Edwarda Czarnego Księcia. (Francuzi odmówili wypłacenia okupu za króla i Jan II zmarł w niewoli). Wojna trwała aż do bitwy pod Agincourt (kolejnej wielkiej rzezi), po której w 1420 r. podpisano traktat w Troyes proklamujący zjednoczenie korony francuskiej i angielskiej na skroniach króla-niemowlęcia Henryka VI, dotąd króla Anglii, a teraz także Francji. Nie wszystkim to odpowiadało, bowiem na przykład delfin Karol VII został uznany za bękarta i pominięty przy sukcesji, choć wielu francuskich patriotów wolało widzieć na tronie dowolnego Francuza niż jakiegokolwiek Anglika. Wśród nich była między innymi dziwna (delikatnie rzecz ujmując – twierdząca, że słyszy głosy i ma zesłane przez Boga wizje) chłopka o imieniu Joanna. W ciągu kilku lat Joanna d'Arc poprowadziła Francuzów do zwycięstwa, w którym Anglicy zostali pokonani na wszystkich frontach. Karol został królem w roku 1429, a świątobliwą Joannę spalono na stosie.

Dzięki temu Walezjusze, młode odgałęzienie dynastii Kapetyngów, zasiedli na francuskim tronie. Ci późniejsi Kapetyngowie mieli większą władzę i wpływy od swych poprzedników. Filip I (zwany Kochliwym, 1060–1108 r.) ledwie panował nad niesfornymi paryskimi baronami, ale Burbon (kolejne młode odgałęzienie) Henryk IV (1589–1610) mógł już mierzyć się z papieżem i habsburskim Świętym Cesarzem Rzymskim. Królowie ci, choć większość z nich rządziła krótko, o wiele bardziej wpłynęli też na dzieje cywilizacji niż ich przodkowie.

Za rządów wspaniałych Ludwików – XIII Sprawiedliwego, XIV Króla-Słońca, XV Ukochanego, nieszczęsnego XVI (który trafił pod gilotynę) – Francja stała się największym mocarstwem kontynentu, a także centrum europejskiej kultury i smaku. Podczas rządów Ludwika XIII odkrywcy i koloniści szerzyli lub narzucali francuskie gusta na całym świecie, m.in. w Północnej Afryce, Amerykach i Azji, gdy Francja dołączyła do wyścigu kolonizacyjnego. Za długich rządów le Roi-Soleil zniknęły ostatnie przejawy feudalizmu (choć dawni chłopi pańszczyźniani mogli tego nie odczuć) i ukończono budowę Wersalu (większości). Sławę zyskiwali wielcy generałowie, tacy jak Turenne i Vauban, oraz tacy wielcy pisarze jak Molier i Racine, a także inni utalentowani artyści. Madame de Pompadour, jedna z najsłynniejszych kochanek wszech czasów, miała również olbrzymi wpływ na sztukę – głównie architekturę i projektowanie wnętrz – a to pod troskliwym patronatem Ludwika XV. W dwa pokolenia Francja przeszła z ponurego gotyku do pozłacanego rokoko. Niestety w roku 1789 nastał bezwzględny Ancien Régime.

W lipcu tego roku mieszkańcy Paryża, rozwścieczeni przepaścią między bogatymi a biednymi, zdobyli Bastylię i zerwali okowy monarchii. Republikanizm oraz rewolucja rozprzestrzeniały się po całym kraju. Francuzi, natchnieni koncepcjami liberté, égalité, fraternité i charyzmą takich miłych młodych ludzi jak Robespierre, Danton czy Marat, zaprowadzili rządy terroru, używając „humanitarnej” gilotyny do stracenia tysięcy uprzywilejowanych i każdego, kto naraził się Komitetowi Ocalenia Publicznego. Konstytucja z czerwca 1793 r. potwierdziła utworzenie I Republiki Francuskiej... a większość z jej autorów została później uwięziona albo zgilotynowana. Reszta europejskich koronowanych głów nie mogła pozwolić, by wszystkie te liberalne ideały mąciły ludziom w głowach, więc niedługo później I koalicja (między innymi Austria, Prusy, Wielka Brytania i Hiszpania) zaatakowała Francję.

W 1795 r. powołano do rządzenia złożony z pięciu członków wybieralny Dyrektoriat, ale nie spisał on się najlepiej. Budując swą pozycję w oparciu o sukcesy wojenne dla Republiki, listopadzie 1799 r. Korsykanin Napoleon Bonaparte dokonał przewrotu, usuwając Dyrektoriat i ustanawiając I Cesarstwo Francuskie. Przez następnych 15 lat Francuzi walczyli z kolejnymi koalicjami (w sumie z sześcioma) i wszystkie przegrały sromotnie. Same jednak rozmiary sił zgromadzonych przeciwko Napoleonowi były bardzo wymowne. Na peryferiach, w Iberii i Rosji, Francja straciła tysiące ludzi, a nieustępliwi Brytyjczycy panowali tymczasem na morzach. By powiązać koniec z końcem Napoleon musiał nawet sprzedać Luizjanę świeżo powstałym Stanom Zjednoczonym. Wreszcie szósta koalicja po historycznym odwrocie Francuzów z Rosji pokonała Grande Armée pod Lipskiem, weszła do Paryża w marcu 1814 r., wygnała Napoleona na Elbę i przywróciła na tron monarchię Bourbonów.

Jej rządy nie trwały jednak długo. Bonaparte wrócił do Francji, gdzie zebrał kolejną armię. Ludwik XVIII, cierpiący na artretyzm i mający nieco oleju w głowie, uciekł z Paryża, chroniąc się w Holandii. Europejscy monarchowie musieli stworzyć więc kolejną koalicję i po 100 dniach nerwów rozbili Francuzów w bitwie pod Waterloo. Napoleon został ponownie zesłany na wyspę więzienną (gdzie w końcu zmarł w roku 1821 w wieku 51 lat), a Francja raz jeszcze stała się królestwem... przynajmniej do roku 1848. Kolejna rewolucja, nie zorganizowana lepiej od pierwszej, raz na zawsze obaliła Kapetyngów i utworzyła Drugą Republikę. Istniała ona jednak tylko trzy lata, ponieważ po tym czasie Ludwik Napoleon Bonaparte poszedł w ślady swego wuja, obalił libertarian i założył II Cesarstwo Francuskie.

Owo trwało do roku 1870, kiedy to Napoleon III został schwytany przez Prusów podczas bitwy pod Sedanem w czasie wojny francusko-pruskiej. Do Zgromadzenia Narodowego wkrótce wtargnął tłum paryżan, domagając się zmiany, tak więc delegaci – nie będąc głupcami – szybko ogłosili powstanie III Republiki. Cesarzowa uciekła do Anglii, a republikanie znowu siali zniszczenie we Francji, ponieważ nic innego do końca im nie wychodziło. (W tym czasie Prusowie przejęli Alzację-Lotaryngię i zjednoczyli Niemcy... ale to inna historia).

Ogólnie rzecz biorąc, III Republika radziła sobie dość dobrze, zaprzyjaźniając się z Anglią, Rosją oraz Stanami Zjednoczonymi, a także umacniając władzę nad zrujnowanymi pozostałościami swoich kolonii. Dekadencki Paryż stał się światowym centrum grzesznych przyjemności; turyści, niczym pszczoły do miodu, przybywali tłumnie obejrzeć Moulin Rouge, lewy brzeg Sekwany, kabaret Crazy Horse czy też Bal Bullier. Powstały korzenie sztuki awangardowej – belle époque trwała w najlepsze. Francuzi wyznaczali trendy w modzie, jedzeniu oraz kaprysach. Francji udało się nawet przetrwać I wojnę światową bez zmiany rządu, choć po pyrrusowym zwycięstwie była zniszczona i zubożała.

III Republika przetrwała do 1940 r., kiedy to została zastąpiona przez rząd Vichy władający częścią Francji, której nie chciała okupować Trzecia Rzesza. Po czterech latach okrucieństwa metropolitalna Francja została wyzwolona przez Anglików i Amerykanów – mimo twierdzeń de Gaulle'a, że dokonały tego wojska „wolnej Francji” – latem i jesienią roku 1944. W 1945 r. nazistowskie Niemcy zostały pokonane, a II wojna światowa dobiegła końca. Nadszedł czas powołania kolejnego rządu, tym razem IV Republiki, gdy w październiku 1946 r. przyjęto nową konstytucję.

Czynnikiem, który spowodował upadek IV Republiki (tak, kolejnej) był kryzys algierski w 1958 roku. Wojna światowa zrujnowała Francję, ale jej przywódcy przelali jeszcze więcej krwi, walcząc o utrzymanie rozpadającego się kolonialnego imperium, głównie w Indochinach i Algierii. Kryzys Sueski w 1956 r. był kolejną porażką Francji. W maju 1958 r. natomiast Zgromadzenie Narodowe przywróciło władzę de Gaulle'owi, który szybko zlikwidował Czwartą i powołał Piątą Republikę, opartą na „polityce wielkości”, ponieważ jego zdaniem wielkość była naturalnym stanem Francji. I tak jest od tamtej pory.